توت فرنگی گلخانه ای – بخش سوم: آفات، بیماری ها و علف هرز

آفات مهم توت فرنگی

الف – آفات مهم توت فرنگی :

۱ – کرم های طوقه – Cut worm   

(Feltia faculifera (G

(Xestia c-nigrum (L

(Euxoa messoria (H

(Lepidoptera,Noctuidae)

این آفت دارای گونه های متفاوتی بوده که بر روی اکثر محصولات زراعی دیده می شود. لارو کامل به طول ۳۰-۴۰ میلی متر، بدن دارای مو و کپسول سر سیاه یا قهوه ای، لاروهای گونه های مختلف به رنگ های متفاوتی بوده و از خاکستری تا قهوه ای در قسمت پشت دیده می شوند.

شب پره های بالغ به رنگ قهوه ای سیاه مایل به خاکستری  رنگ که مشابه هم به نظر می رسند و با بال های باز حدود ۲۵ میلی متر می باشند. اکثر گونه ها ۱-۲ نسل در سال داشته و زمستان به صورت لارو نیمه رشد کرده در زیر برگ های ریخته شده بسر می برند. خسارت اغلب در بهار و با تغذیه از جوانه های میوه و شکوفه ها می باشد. خسارت پائیزه و تابستانه بندرت صورت می گیرد.

مدیریت کنترل

• یخ آب زمستانه و کولتیواتور زدن پای بوته ها در کاهش جمعیت آفت موثر است.
• طعمه پاشی (Kg3 سوین + lit60 آب+Kg100 سبوس) در کنار بوته ها در کشت ردیفی یا داخل کرت ها در هنگام غروب مناسب است.

۲ – مگس میوه توت فرنگی – Strawberry fruit fly

melanogaster Drosophila

 

مگس هایی کوچک  که اکثرا متمایل به رنگ زرد بوده و به بسیاری از میوه ها خسارت می زنند. سیکل زندگی در تابستان از تخم تا بالغ ۷-۸ روز و در مدت ۲۰-۳۰ روز عمر خود ۷۰۰-۸۰۰ تخم می گذارند. در دمای پایین تر از C12  و بالاتر از C33  تخمگذاری متوقف می شود. استفاده  از کارت ها چسبدار رنگی می تواند به منظور پیش آگاهی از ظهور این مگس ها مورد استفاده قرار گیرد.

مدیریت کنترل

• رعایت بهداشت و تمیز نگه داشتن محیط از بهترین راه های کنترل این آفت است ضمن اینکه باید از ترک خوردن و له شدن میوه ها به هر طریق ممکن جلوگیری نمود.
• کنترل شیمیایی برای ان محصول باید با احتیاط کامل و رعایت دقیق دوره کارنس صورت گیرد. در زمان نیاز می توان از سم پیرترین استفاده کرد.

۳ – زنجرک سیب زمینی – potato leaf hopper

.Empoasca fabae H

(Homoptera,Cicadellidae) 

این حشره و گونه های مختلف آن بر روی بسیاری از گیاهان زراعی و صنعتی دیده می شوند. افراد بالغ حشراتی کوچک و طویل به رنگ سبز مایل به زرد به طول ۵/۲-۳ میلی متر، بال ها نیمه شفاف و دارای یک جفت چشم مرکب درشت در طرفین سر، پوره ها و حشرات کامل در پشت برگ ها مستقر شده و از شیره گیاهی تغذیه می کنند که موجب ضعف بوته ها می شوند. خطوط رنگ پریده و زردی بوته ها از علایم خسارت آنها می باشد. دارای ۳-۴ نسل در سال، که زمستان را به صورت حشره کامل در زیر برگ های ریخته شده بسر می برند.

مدیریت کنترل

• حذف علف های هرز داخل و اطراف مزرعه از خسارت آفت می کاهد.
• در حال حاضر آستانه اقتصادی خسارت آفت در دسترس نمی باشد.

۴ – راب یا لیسک – slug

.Agriolimax sp

(.Milax sp)

(.Lehmania sp)

(.Parmacella sp)

(Stylommatophora,Limacidae)

حلزون های ساده و بدون صدف که به بسیاری از گیاهان زینتی و سبزی و حتی قارچ های خانگی خسارت می زنند. این جانوران علاوه بر تغذیه از برگ های توت فرنگی از میوه آن نیز تغذیه و در درون آن حفره های عمیقی ایجاد می کنند.

طول بدن آنها حدود ۳۰-۴۰ میلی متر و در گونه  های مختلف به رنگ های تیره، قهوه ای سیاه تا نارنجی می باشند. هر جانور ماده حدود ۳۰۰ تخم می گذارد. این جانوران  شب فعال بوده و در روز های گرم وآفتابی در پناهگاه های مختلف استراحت می کنند. شرایط رطوبتی از عوامل مهم توسعه و فعالیت راب ها می شد.

مدیریت کنترل

• جمع آوری و حذف این جانوران به طور مکانیکی در کاهش جمعیت و خسارت آنها موثر است.
• ماکیان از مهم ترین شکارچیان این جانوران محسوب می شوند.
• کاربرد طعمه مسموم به میزان ۲-۳ درصد از سم متالدهید ( ۳ کیلوگرم + ۱۰۰ کیلوگرم سبوس + ۶۰ لیتر آب) و عمل طعمه پاشی هنگام غروب در فواصل ۳۰ سانتی متری پای بوته ها در بهار و اوایل پاییز می توان استفاده کرد.

۵ – سرخرطومی تاج توت فرنگی – Strawberry crown borer

(Tyloderma fragariae(R

(Coleoptera,curculionidae)

حشرات بالغ به رنگ قهوه ای تیره که قادر به پرواز نیستند، دارای ۳ لکه تیره بر روی هر بال پوش هستند. طول این سوسک ها حدود ۴ میلیمتر است . لاروها سفید مایل به کرم، بدون پا که در زمان تغذیه در تاج گیاه ایجاد کرده و در آن تخمگذاری می کنند. این حشرات یک نسل در سال داشته و زمستان را به شکل حشره کامل بسر می برند و در زمان گلدهی گیاه فعال می شوند.

مدیریت کنترل

• تناوب محصول در کاهش جمعیت این آفت بسیار موثر است.
• کشت متراکم و عمیق توت فرنگی ، محل زمستانگذرانی سر خرطومی ها را در خاک بهم می زند.
• عدم کشت مزارع توت فرنگی در فاصله کمتر از ۲۷۰ متر از هم.

۶ – کنه تارتن دو لکه – Two spotted spider mite

Tetranychus urticae koch

(Acari,Tetranychidae)

این کنه بر روی بسیاری از گیاهان زراعی،باغی دیده می شود. اندازه بدن حدود ۵/۰ میلی متر و ماده ها درشت ترند. زمستان به شکل افراد ماده جفتگیری کرده در لابلای بقایای گیاهی بوده و با شروع فصل تابستان و مهیا شدن شرایط  رطوبتی و دمایی مناسب در پشت برگ ها استقرار یافته و از شیره گیاهی تغذیه می کنند. این امر موجب برنزه شدن برگ ها و قهوه ای شدن و خشک شدن آنها می شود. آستانه اقتصادی کنه در ابتدای فصل ۵ کنه در هر برگ و در اواخر فصل ۲۰ کنه بر روی هر برگ می باشد.

مدیریت کنترل

• ارقام روز کوتاه معمولا مقاومت بیشتری به کنه های تارتن دارند.
• گیاهانی که دوره سرمادهی کمتری را گذرانده اند به خسارت کنه ها حساس ترند.
• کنه های شکارچی : Metaseiulus، Amblyseius sp.Phytoseiulus persimilis، Occidentalis مهمی در کاهش جمعیت آفت دارند.

۷ – تریپس گل غربی – Western flower thrips

Frankliniella occidentalis

(Thysanoptera,Thripidae)

این حشرات کوچک و به طول ۷/۰ میلی متر که افراد بالغ دارای ۴ بال وبه رنگ عمومی  زرد تا قهوه ای تیره هستند. نمف ها  به رنگ سفید یا سیاه کم رنگ می باشند. هم نمف و حشرات بالغ با  مکیدن شیره  گیاهی باعث خسارت به برگ ها، جوانه ها و گل ها می شوند.

علایم به صورت لکه های قهوه ای سوخته در روی گل ها بوده و در سطح دانه ها نیز حالت ترک خوردگی و تغییر رنگ دیده می شود. این حشره چند نسلی بوده و افراد بالغ در ابتدای بهار ظاهر شده و بر روی بافت های گیاهی  تخمریزی می کنند. سیکل زندگی این حشره از تخم تا بالغ حدود ۲ هفته طول می کشد.

مدیریت کنترل

در حال حاضر نیاز به کنترل خاصی نمی باشد.

۸ – سن لیگوس – tarnished plant bug

Lygus lineolaris

(Hemiptera,Miridae)

افراد بالغ به طول ۶ میلی متر با رنگ زرد متمایل به سبز تا قهوه ای بوده و دارای لکه های تیره در روی بال ها هستند. افراد نابالغ به رنگ سبز کم رنگ و شبیه شته هستند. تفاوت این سن ها با شته از روی حرکات و جابجایی سریع تر آنها می باشد.

این حشرات زننده – مکنده با تغذیه از شیره گیاهی باعث تغییر شکل میوه های توت فرنگی شده و موجب تشکیل سوراخ ها یا حفراتی در سطح میوه می شوند. این حشره ۳-۶ نسل در سال داشته و تخمریزی در بهار در داخل ساقه های گیاه می باشد. تفریخ تخم حدود یک هفته بسته به دمای محیط است و حشره دارای ۵ سن نمفی و سیکل زندگی حدود ۳۰ روزه است.

۹- مینوز توت فرنگی – Strawberry leafrollers

…Ancylis comptana F

Lepidoptera,Tortricidae

حشرات بالغ کوچک و زنگوله مانند هستند. شب پره های مینوز به رنگ قهوه ای زنگار مانند با بال های باز حدود ۱۲ میلی متر و لارو کامل ۳۰ میلی متر و به رنگ مایل به قهوه ای است. این آفت ۲-۳ نسل در سال داشته و تخمریزی  معمولا بر روی شاخ و برگ است. دوره تفریخ تخم حدود یک هفته بوده و مراحل تکمیل لاروی حدود ۲ ماه است. خسارت معمولا از تغذیه لارو ها بر روی برگ ها بوده که از پارانشیم آن تغذیه می کنند.

مدیریت کنترل

خوشبختانه خسارت آفت اقتصادی نبوده و توسط دشمنان طبیعی کنترل می شود.

۱۰ – سرخرطومی جوانه توت فرنگی – Strawberry bud weevil   

Anthonomus signatus

(Coleoptera,Curculionidae)  

این حشره همزمان با گلدهی گیاهان ظاهر شده و به گل ها آسیب می رساند و موجب آویزان شدن و آسیب دیدن جوانه ها می شوند، دارای بدنی تیره به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و خرطومی خمیده به طول ۵/۲ میلی مترند. تخمریزی معمولا در جوانه ها بوده که لارو حاصله با تغذیه از آن باعث خسارت می گردد. لاروها طی ۳-۴ هفته کامل می شوند و حشرات بالغ از دانه های گرده تغذیه می کنند.

مدیریت کنترل

• ارقام توت فرنگی که دارای مادگی هستند از ارقامی که دارای پرچم هستند نسبت به خسارت لارو های آفت مقاوم ترند.
• کاشت ارقام زودرس نیز در جلوگیری از وارد آمدن خسارت موثر است.
• شخم بلافاصله پی از برداشت محصول افراد بالغ زمستان گذران را نابود می کند.
• همچنین می توان در مناطق آلوده پس از شخم برای حذف حشرات بالغ زمستان گذران یک سمپاشی انجام داد.
• تناوب زراعی حداقل ۳ ساله نیز در کاهش جمعیت آفت بسیار موثر می باشد.

بیماری های توت فرنگی

الف- بیماری های برگ:

 ۱ – بیماری اسکورچ – scorch

Diplocarpon earliana

یکی از بیماری های مهم توت فرنگی است که به صورت لکه های کوچک ارغوانی تیره به قطر ۵ میلی متر در سطح برگ ظاهر می شود. در صورت آلودگی شدید لکه ها فازایش یافته و تمام سطح برگ را فرا می گیرد و موجب مرگ آن می شود. لکه های مشابهی نیز در دمبرگ و اطراف آن ظاهر می گردد.

۲ – بیماری سفیدک پودری – powdery mildew  

Sphaerotheca macularis

این  بیماری با عث آلودگی کاسبرگ ها و حالت پیچش به سمت بالا در طول حاشیه ها می شود. این بیماری بیشتر در گیاهانی که کمتر در معرض نور کامل خورشید باشند رخ می دهد. آلودگی اگر روی میوه ها ظاهر شود موجب خسارت اقتصادی می گردد.

۳ – بیماری بلایت برگی – Leaf blight              

  Dendrophoma obscurans

این بیماری در برگ های مسن توت فرنگی رویت می شود. این لکه ها دایره ای یا بیضی شکل به قطر ۵/۲ – ۳ سانتی متر می باشند. لکه های جوان قرمز مایل به نارنجی که با مسن شدن گیاه افزایش ی یابند و به تدریج حاشیه آنها ارغوانی شده ومرکز آن قهوه می گردد.

۴ – بیماری لکه برگی – Leaf spot

Mycosphaerella fragariae

علایم بیماری به صورت لکه های گرد ارغوانی به قطر ۵/۳-۳ سانتی متر در سطح  بالای برگ ظاهر می شود. بعد از مدتی مرکز لکه ها قهوه ای یا خاکستری می شود و سپس به رنگ سفید با حاشیه ارغوانی تغییر می یابند.بیماری همچنین در کاسبرگ های اولیه و میوه های پایه رخ می دهد.

۵ – بیماری لکه تاولی – Leaf bltch

Gnomonia fructicola

از علایم بیماری ظهور لکه های  ارغوانی  مایل به قهوه ای که طی مراحلی نکروزه و بزرگ می شوند. این لکه ها اغلب در انتهای یک دمبرگ رخ می دهد ولی در میوه های پایه و راس میوه هم رویت می شود.

ب – بیماری های  میوه:

۶ – بیماری کپک خاکستری – Gray mold

Botrytis cinerea

از جمله بیماری های  میوه که در اثر قارچ بوتری تیس حاصل می شود و گاهی موجب کاهش ۵۰% محصول می گردد. بیماری در ابتدای فصل تحت بلایت ظاهر می شود. در هوای مرطوب، بخش هایی از گیاه با مجموعه ای از اسپورهای خاکستری قارچ پوشیده می شود. اسپورها قادر به جوانه زنی در آب بوده و طی چند ساعت مستقیما وارد میوه یا گل می شوند.

۷ – بیماری پوسیدگی آنتراکنوز – Anthracnose fruit rot  

Colletotrichum acutatum

بیماری بیشتر در هوای گرم و مرطوب باعث خسارت می گردد. علایم بیماری به صورت پوسیدگی میوه با لکه های نرمی  که به تدریج سفت می شود و قهوه ای تا سیاه هستند در روی میوه های سبز و لکه های ارغوانی سیاه رنگ بر روی میوه های رسیده ایجاد می شود. در میوه های رسیده لکه به سرعت گسترش یافته و تمام میوه را حالت پوسیدگی فرا می گیرد.

 

۸ – پوسیدگی چرمی – Leather rot

Phytophthora cactorum

این بیماری به طور اتفاقی می تواند در روی میوه های سبز و رسیده ظاهر شود.نواحی پوسیده به رنگ قهوه ای روشن در مراکز لکه و حاشیه آنها ارغوانی است.حالت چرمی و سفت در مراحل آخر پوسیدگی روی می دهد.

ج- بیماری های ریشه

۹ – بیماری قرمز شدگی استوانه مرکزی – Red stele

Phytophthora fragariae

این بیماری باعث کوتولگی و پژمردگی گیاهان در آب و هوای خشک می شود. حاشیه برگ های مسن زرد یا قرمز شده و استوانه مرکزی ریشه قرمز رنگ و مرکز آن سفید می ماند.

۱۰ – پژمردگی ورتیسلیوم – Verticillium wilt       

Verticillium albo-atrum

به نام پوسیدگی سیاه ریشه هم معروف است که نواحی زیادی از ریشه به رنگ سیاه دیده می شود. در اثر بیماری گیاه کوتوله شده و تعداد دانه های میوه کاهش می یابد.

۱۱ – نماتد های ریشه – Nematodes root

.Meloidogyne sp

گیاهان آلوده به نماتد، کوتوله شده برگ های مسن مرده و تعداد کمی میوه تولید می شود. علایم بیماری اغلب در طی تابستان معمولا به صورت لکه ای یا ناحیه ای در مزارع ظاهر می شود. رشد ریشه در انتها متوقف شده و ریشه ها افشان می شوند.

مدیریت کنترل بیماری های توت فرنگی:

• جابجایی و تغییر محیط کشت گیاه هر ۲-۳ سال یکبار
• کشیدن مالچ بر روی مزرعه برای ایجاد حرارت زیاد جهت حذف قارچ های موجود در خاک قبل از کشت
• استفاده از مالچ هایی نظیر خاک اره و …. بین ردیف های کشت جهت حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از رشد علف های هرز
• کشت ارقام مقاوم یا متحمل در هر منطقه، مثلا : ارقام Marlate, Aplo,Atlas به بیماری های  powdery, Leaf blight,Leaf spot mildew مقاوم هستند و ارقام Rosanne, Titan به بیماری آنتراکنوز مقاومند.
• گازدهی خاک مزرعه با متتیل زیادی از خسارت ویروس ها، قارچ ها و جمعیت علف های هرز می کاهد.

علف های هرز توت فرنگی

علف های هرز گیاهانی خودرو یا ناخواسته هستند که در زراعت اصلی می رویند. این گیاهان در رقابت با گیاه اصلی سعی در جذب مواد غذایی،آب، نور و انرژی خورشیدی بیشتری دارند. در این جا به بررسی اجمالی برخی از مهم ترین این گیاهان پرداخته و در نهایت راهکارهای مهم کنترلی را بیان می کنیم.

۱ – شبدر ترشک – Oxalis

.Oxalis sp

گیاهی چند ساله ساقه خوابیده خزنده که در گره ها ریشه ایجاد می کند. کرکدار به طول حدود ۵۰ سانتی متر، برگ ها متناوب و دارای سه برگچه قالبی شکل روی دمبرگ، گل ها منفرد و چتری.

۲ – اویارسلام زرد – yellow nutsedge

.Cyperus esculentus L

دارای پهنک برگ باریک به صورت ۷ تا می شود، شعاع های گلاذین تا ۱۰ سانتی متر با سنبلک های زرد رنگ گرد، ریزوم ها به تعداد زیاد تا ۹ یا بیشتر در هر شاخه، نازک و نرم، غده ها کروی تا ۱ سانتی متر.

۳ – پیچک صحرایی – Bind weed

.Convolvulus arvensis L

گیاهی یک ساله یا چند ساله با ساقه پیچنده یا خوابنده بر روی زمین، برگ ها دارای دمبرگ نسبتا بلند پیکانی شکل گوشوارک دار کشیده، خطی باریک و سه گوش، گل ها محوری سفید یا صورتی، غالبا منفرد و به طول ۱۵-۲۵ سانتی متر، میوه به شکل کپسول فاقد کرک.

۴ – کنگر وحشی – Canada thistle

.Cirsium arvense Scop

گیاهی پایا،۳۰-۸۰ سانتی متر، ساقه بلند و ایستاده، منشعب شیاردار و سبز مایل به قرمز، دارای ریزوم عمیق و ضخیم، برگ ها در دو سطح زبر و خشن، برگ های پایینی سینوسی با بخش های شانه ای و برگ های بالایی کوچک، گل ها صورتی مجتمع در کپه هایی در انتها به شکل پانیکول دیهیم.

۵ – چمن گندمی رونده – Quackgrass 

.Agropyrum repens L

گیاهی چند ساله با ارتفاعی حدود ۴۰-۱۰۰ سانتی متر، بدون کرک، ساقه افراشته محکم و دارای برگ های سبز مایل به آبی، سنبله طویل فشرده دو ردیفی ، سنبلک ها همپوش تخم مرغی فشرده با ۴-۶ گل غالبا سیخک دار.

مدیریت کنترل علف های هرز:

• انتخاب مزرعه عاری از علف های هرز یا پاک سازی شده
• انجام شخم عمیق مزرعه که قدرت جوانه زنی و رقابت علف های هرز را با گیاه توت فرنگی کاهش می دهد. دیسک زنی و ایجاد فارو قبل از کاشت توت فرنگی قدرت رشد و رقابت علف های هرز را در برابر توت فرنگی کم می کند.
• رعایت نکات لازم بهداشتی در انجام عملیات کشاورزی در جهت عدم ورود بذور علف های هرز به مزرعه
• تناوب زراعی دو ساله با گندم، ذرت یا سبزیجات
• کشت ردیفی محصول و انجام وجین دستی یا کولتیواتور زدن مزرعه ۲-۳ هفته بعد از کاشت
• انجام عملیات کولتیواتورزنی ۲ ماه بعد از کاشت تا عمق حداکثر ۵ سانتی متر
• استفاده از مالچ گیاهی، کشت گیاهانی نظیر: نخودفرنگی و گندم در بین ردیف های کاشت ضمن حفظ رطوبت خاک از رشد بیش از حد علف های هرز نیز جلوگیری میکند. البته از پلاستیک ، خاک اره و … نیز می توان به عنوان مالچ استفاده نمود.
• استفاده از علفکش در زمان خاک ورزی مزرعه
• کاربرد متیل بروماید قبل از کاشت زیر نظر کارشناسان گیاهپزشکی

 

 برای آشنایی با شرایط محیطی کاشت توت فرنگی گلخانه ای اینجا کلیک کنید.

 

برای آشنایی با انواع و ارقام توت فرنگی گلخانه ای اینجا کلیک کنید.