توت فرنگی گلخانه ای – بخش دوم: شرایط محیطی

شرایط محیطی

توت فرنگی گیاهی است که در خاک های مختلف تقریبا سازگار است. با این وجود خاک های عمیق نرم با بافت شنی رسی را ترجیح می دهد. هدایت الکتریکی (EC) مناسب خاک حدود یک دسی زیمنس بر سانتی متر است. بهترین PH مناسب برای توت فرنگی ۵/۵ تا ۵/۶ است.

اگر میزان آهک خاک از حد مجاز بیشتر باشد، عارضه کلروز یا زرد شدن برگ ها بروز خواهد کرد. از لحاظ آب و هوا در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول دهی مناسب خواهد داشت. در شرایط گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود.

در ارتفاع ۴۰۰ تا ۸۰۰ متری از سطح دریا می تواند رشد مناسبی داشته باشد. نیمه مقاوم به سرما است و بدون پوشش کاه و کلش می تواند تا ۵- درجه سانتی گراد را تحمل کند ولی با پوشش ویژه تا ۱۸- درجه سانتی گراد مقاوم است. و نیاز سرمایی آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه سانتی گراد می باشد سطحی بودن ریشه ها که معمولا تا عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری خاک توزیع می شود، گیاه را حساس به کم آبی می کند.

جهت تولید محصول بهاره باید از ارقامی استفاده شود که طالب روزهای کوتاه و دمای پایین تری باشند تا گل انگیزی و محصول دهی آنها به خوبی انجام گیرد. در ارقام ۴ فصله ، کوتاهی یا بلندی روز و همچنین پایین و بالا بودن درجه حرارت زیاد مطرح نیست و این گروه از توت فرنگی ها معمولا در شرایط مختلف به راحتی گل می دهند.

به علت زود بارور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سرمای دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند. زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود. این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصا در دوره رسیدن میوه در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی می مانند.

شرایط عمومی مناسب جهت کشت و پرورش 

• درجه حرارت مطلوب در شبانه روز ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی گراد
• رطوبت نسبی بالای ۴۰ درصد
• خاک های شنی یا رسی شنی با زهکشی مناسب
• کیفیت آب در حد ۸۰۰ میکرو موس (حداکثر ۱۱۰۰ میکرو موس)
• اسیدیته یا PH خاک در حد ۵/۶ تا ۵/۷
• فاصله بوته حدود ۶ بوته در متر مربع
• کنترل آفات و بیماری ها
• استفاده از مالچ (خاکپوش) روی بستر کشت جهت جلوگیری از توسعه آفات و بیماری ها و علف های هرز
• حذف دستک ها (رانر ها) جهت تقویت میوه دهی بوته ها
• استفاده از کودهای کامل (عناصر میکرو و ماکرو) در تغذیه گیاه
• انجام آبیاری مناسب (آبیاری قطره ای به منظور کاهش آلودگی ها در گلخانه)
• دارا بودن نیاز نوری بالاتر نسبت به سایر محصولات سبزی و صیفی گلخانه ای
• در روزهایی که بیشتر از ۱۳ ساعت نور به آن تابیده شود به جای گلدهی ، ساقه خزنده می دهد و باردهی آن کاهش می یابد.

کاشت توت فرنگی

عملیات تهیه زمین 

اوایل پاییز یا بهار زمین را شخم و دیسک زده و سپس از کودهای حیوانی و شیمیایی  و مقدار ۱۰ تن در هکتار کود حیوانی پوسیده با خاک مخلوط کرده و تاکید بر آزمایش خاک به مقدار ۱۰۰-۸۰ کیلو ازت خالص در سه مرحله ۱۵۰-۱۰۰ کیلو پتاس خالص و ۸۰-۶۰ کیلو فسفر در هکتار استفاده می شود سپس با نهر کن جوی هایی به عرض ۴۰ سانتی متر و پشته هایی به عرض ۸۰ سانتی متر ایجاد می کنند.

در سال اول قبل از کاشت کود فسفر و پتاس و نصف مقدار کود اوره قبل از دیسک زنی به خاک داده می شود و بقیه کود اوره قبل از گلدهی و بعد از برداشت محصول در دو نوبت به خاک افزوده شده و سپس آبیاری می شود.

زمان کاشت 

توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب می توان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت. بنابراین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است.

در صورتی که کاشت پاییزه باشد محصول تابستان سال آینده به دست می آید و اگر گیاه در بهار و قبل از بیدار شدن از خواب زمستانه کاشته شود گل هایی که چند هفته بعد از کاشت روی بوته ظاهر می شود، بهتر است چیده شوند تا گیاه مقاوم شود.

این بوته ها در بهار سال بعد گل داده و در تابستان می توان از آنها محصول برداشت نمود. جوانه های گل در فصل پاییز با کوتاه شدن طول روز به وجود می آیند ولی به علت سرمای زمستانه، گل ها تا فصل بهار ظاهر نمی شود.

گیاهی که برای کاشت انتخاب می شود باید عاری از هر نوع مرض و دارای ریشه های قوی و سالم باشد( رنگ ریشه ها روشن باشد) ریشه توت فرنگی افشان، ظریف و سطحی است و بیشتر در عمق ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر خاک فعالیت می کند.

طریقه کاشت 

در موقع کاشت خاک باید مرطوب باشد و بلافاصله بعد از کاشت ، مزرعه را آبیاری کرد. کاشت بوته در خاک خشک سبب از بین رفتن تعدادی از آنها می شود. هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود، سپس اقدام به کاشت کرد. اگر گیاهی زیاد عمیق کاشته شود بوته به علت خشکی یاد صدمه می بیند.

معمولا بوته ها را به فاصله ۴۰ سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی، تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا ، حدود ۳۱۲۵۰ بوته برآورده می شود. در کشت های گلخانه ای در متر مربع حدود ۶ بوته کشت می شود.

داشت

• پوشاندن خاک به وسیله کاه یا خاک اره موجب می شود که میوه با خاک به طور مستقیم تماس نداشته باشد و رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ شود.
• آبیاری حداقل هفته ای یک بار و به طریق جوی پشته ای صورت گیرد.
• کنترل به موقع بیماری ها، آفات و علف های هرز
• قطع ساقه های رونده در زمان فصل رشد، برای جلوگیری از ظریف شدن بوته های مادری

ازدیاد توت فرنگی

• ازدیاد جنسی

ازدیاد توت فرنگی بوسیله بذر، مخصوص ارقامی است که طبیعتا تولید ساقه رونده نمی کنند و یا ارقامی که ساقه های رونده کمی دارند و همچنین جهت تولید ارقام جدید از روش ازدیاد بذری استفاده می شود.

• ازدیاد غیر جنسی

در ازدیاد غیر جنسی که تقسیم بوته خوانده می شود بوته هایی را که خوب رشد کرده و قوی  هستند پس از خارج کردن از زمین به چند بوته کوچکتر که هر کدام دارای  مقداری ریشه می باشند تقسیم کرده و سپس آنها را در محل اصلی نشاء ی کنند.

در این روش باید از بوته های سالم پایه های مادری استفاده گردد. روش ازدیاد از طریق ساقه های رونده بدین صورت می باشند که پس از ریشه دار شدن ساقه های رونده در تابستان از بوته مادری جدا و در محل سایه نشاء کرده و سپس در فصل پاییز بوته های انتخابی را به زمین اصلی انتقال می دهند.

پیش رس کردن توت فرنگی

توت فرنگی طبیعتا از میوه های نوبرانه و از اولین میوه هایی است که در بهار به بازار عرضه می شود. در حالت معمولی و در مناطق معتدل زمان برداشت میوه در اواخر اردیبهشت ماه تا اوایل تیر است ولی امروزه با فن آوریهای خاصی می توان زمان رسیدن میوه را به جلو انداخت.

به عبارت دیگر می توان با استفاده از وسائل و امکانات امروزی  اقدام به پیش رس کردن و تولید توت فرنگی خارج از فصل نمود و عرضه توت فرنگی را مدت طولانی تری ادامه داد. البته هزینه های اضافی که برای پیش رس کردن ایجاد می شود به علت قیمت بیشتری که محصول نوبرانه دارد جبران خواهد شد.

پیش رس کردن توت فرنگی در گلخانه

مطمئن ترین وسیله برای پیش رس کردن استفاده از گلخانه است. مشکل استفاده از گلخانه در درجه اول هزینه سنگین احداث گلخانه و نیاز به تخصص و تجربه کافی برای کشت توت فرنگی در گلخانه است. برای این منظور می توان نشاء توت فرنگی را ابتدا اواسط تیرماه تا اوایل شهریور در خزانه انتظار کشت کرد و ۷-۵ کیلوگرم در هر صد متر مربع از کودهای کامل ازت، فسفر و پتاس به نسبت ۱۷-۱۲-۱۲ به عنوان کود پایه به زمین خزانه داد.

پس از تولید ریشه های قوی در نشاء بوته ها شروع به ایجاد ساقه های رونده می نمایند. با سرد شدن هوا بوته ها تحت تاثیر نور و درجه حرارت پائین قرار گرفته و گل در آنها تشکیل می شود.

در آبان وآذر بوته ها را به گلخانه حمل کرده و در بستر کاشت به فاصله ۳۰ تا ۲۵ سانتیمتر کشت می نمایند. در گلخانه  نیز مقدار ۵ – ۳ کیلوگرم کود کامل شیمیایی در ۱۰۰ متر مربع  به بستر داده می شود.

درجه حرارت گلخانه را ابتدا روی ۱۲ – ۸ درجه سانتیگراد تنظیم کرده و با افزایش شدت نور درجه حرارت را نیز زیاد می کنند  و به  ۲۰ – ۱۵ درجه سانتی گراد  می رسانند. البته می توان درجه حرارت را به ۸ درجه سانتی گراد کاهش داد. بلافاصله پس از کاشت بایستی به اندازه کافی آبیاری نمود.

در آبیاری توت فرنگی گلخانه ای باید دقت شود که زمین بطور یکنواخت مرطوب گردد. منظور جلوگیری از خطر پوسیدگی  میوه در اثر رطوبت زیاد، باید گلخانه را به موقع تهویه کرد و بوسیله حرارت خشک، رطوبت اضافی را کاهش داد. برای انجام عمل گرده افشانی و تلقیح بهتر گل های توت فرنگی در گلخانه  می توان برای هر ۱۰۰۰ متر مربع سطح زیر کشت، یک کندوی زنبور عسل در گلخانه قرار داد.

انواع و ارقام توت فرنگی گلخانه ای

آفات، بیماری ها و علف های هرز توت فرنگی گلخانه ای