روش های مختلف برای تکثیر گیاهان در گلخانه

تکثیر از راه بذر

معمولی ترین و ساده ترین راه ازدیاد اکثر گیاهان از طریق بذر می باشد. بذرهای مورد نظر باید دارای قوه ی نامیه خوب باشند. لازم است شسته و تمیز بوده و پس از اطمینان آنها را از کودهای ترکیبی پر نمود. ضمناً باید مطمئن شد که قسمت بالایی خاک از ذرات ریز تشکیل شده و کاملاً صاف باشد. در صورت نیاز به ذرات ریز جهت بستر مناسب برای بذر ها می توان از الک کردن مقداری مواد ترکیبی ( الک با منافذی به قطر ۵ میلیمتر ) استفاده نمود. سپس بستر آماده شده را با آبپاش آبیاری می کنیم.

جهت کشت بذرهای بزرگ مانند گل نخود و لوبیا آنها را در محل آماده شده به صورت دستپاش کاشته می شوند. سپس به وسیله ی مقداری ماسه یا کود ترکیبی روی آن پوشانده می شود. چنانچه گیاهانی نسبت به جا به جا شدن و نشاه کردن حساس باشند بهتر است که بذرها در گلدان های دائمی خود کاشته شوند . عمق کاشت برای بذرهای بزرگ معمولاً دو برار قطر یا پهنای بذر می باشد. میزان بذر مصرف شده باید در حدی باشد که گیاهان به صورت تنک بوده و انبوه و متراکم نباشند. در غیر این صورت گیاهان سبز شده ضعیف و نازک گشته و در نتیجه بیماری ها و آفت ها به آسانی به آنها لطمه خواهند زد.

کاشت بذر ریز مانند بگونیا نیاز به مراقبت ویژه ای دارد. بستر آماده شده را باید به وسیله غلطک سبکی صاف نمود. به دنبال آن خاک را آبیاری و سسپس بذر را به طور یکنواخت کاشت و آن را دوباره غلطک زد.

برخی از لوازم مورد استفاده در بذر کاری عبارتند از:

۱- بذرکار برای کاشت بذرهای کوچک

۲- برچسب پلاستیکی سفید رنگ برای گیاهان

۳- نوع دیگر بذرکار که سوراخ کوچکی در خاک ایجاد کند  تا بذر در آن قرار گیرد.

۴- ماژیک سیاه رنگ ضد آب برای علامت زدن و نشانه گذاری با سرنوشتاری کوچک

۵- نشاکار کوچک از جنس فولاد ضد زنگ یا استیل

۶- دستگاه رطوبت سنج که به راحتی با خاک اتصال  پیدا کند.

۷- قیچی باغبانی برای تنک کردن نشاءها

۸- بذر افشان کوچک که مخزن آن را پر کرده و به سمت بیرون تکان می دهیم تا بذرها به طور یکنواخت در سطح زمین پراکنده شوند. (بیشتر برای کاشت بذر گل ها استفاده می شود.)

۹- بذر افشان مکشی در اندازه های متفاوت

۱۰- زمان سنج دیجیتال برای انجام کارهای تکراری مثل آبیاری

۱۱- دستگاه سنجش نور برای گیاه با تنظیم بر اساس واحد شمع و برای داخل و خارج از محیط گلخانه

۱۲- رطوبت سنج و دماسنج حداقل و حداکثر دیجیتال برای داخل و خارج از محیط گلخانه که اساساً برای تنظیم دمای مناسب برای گلخانه استفاده می شوند.

۱۳- ذره بین چراغ دار برای بررسی وضعیت جوانه زنی بذرها

۱۴- بیلچه برای پر کردن خاک گلدان و کرت ها و اختلاط بذر با خاک

۱۵-  بطری اسپری کننده آن کیفیت خوبی داشته باشد.

۱۶- جعبه کوچک برای نگه داری ابزار کار و پاکت های بذر

۱۷- سنجاق هایی برای کارهای مختلف مانند اتصال پاکت های بذر و دسته بندی کردن آن ها هستند.

بذرهای کاشته شده پس از برگ درآوردن به گیاهان کوچک تبدیل شده و در این هنگام لازم است آنها را بازکاری نمود. انتقال گیاهان جوان به گلدان یا جعبه های نشاء بستگی به نوع استفاده آنها دارد.گیاهان جوان کاشته شده در گلدان که باید بعداً به گلدان های دائمی خود منتقل شوند نیاز به مراقبت های ویژه ای در گلخانه دارند. گیاهانی که از طریق بذر تکثیر می شوند عبارتند از: انواع نخل ها، مارچوبه،گل سیکلامن، گل آویز، پامچال، کاکتوس ها، گل خورشیدی، بگونیای معمولی، بنفشه، جعفری، شب بو، لادن، مینا و تاج خروس.

زمان کاشت بعضی بذرها مانند بنفشه فرنگی، شب بو و جعفری در پاییز انجام می گیرد و نشاء های آماده شده در بهار  به گل خواهد نشست. در مورد سایر گل هایی که نشاء آنها نسبت به سرما حساس می باشند مانند گل تاج خروس، لادن و مینا بذر را در اواخر اسفند یا اوایل فروردین می کارند.

تکثیر از راه پیاز

تکثیر گیاهانی چون زنبق رشتی، سنبل، لاله، نرگس، گلایول، عبائی، گندمی، گل ناز، گل سانسورا ، گل تری پاسیاتا به وسیله  پیاز یا سوراخ های کوچک که در کنار سوراخ اصلی روئیده می شود انجام می پذیرد. زمان کاشت پیازها در پاییز است.

تکثیر از راه تکمه

تکثیر از راه تکمه یا غده گوشتی زیر زمینی که هر کدام از آنهادارای چندین چشم می باشند در گیاهانی مانند بگونیا،گلوکسینیا و گل کوکب صورت می گیرد.

تکثیر از راه پا جوش

از گیاهان کوچکی که معمولاً در اطراف یقه گیاه مادری خواه با ریشه یا به صورت پیاز روییده می شوند می توان برای تکثیر استفاده نمود. برای این منظور گیاه جوان را با دقت از گیاه مادری جدا نموده و در گلدان جدیدی اقدام به کشت آن می نماییم. از جمله گیاهانی که با این طریق تکثیر می شوند گل های داوودی هندی و یاس خوشه ای را می توان نام برد.

تکثیر از راه قلمه

این روش از مهمترین و جالب ترین طرق تکثیر می باشد. در پرورش گیاهان گلخانه ای می توان به سادگی با قطع یک قسمت از گیاه چند ساله و کاشت آن در خاک دیگری آن را تکثیر کرد.

قبل از کاشت قلمه ها در خاک باید آنها را در پودر هورمون تسهیل کننده رویش ریشه قرارداد و پس از تکان دادن در خاک فرو برده و به وسیله فشار دست خاک را به قلمه چسبانید و سپس به وسیله آب پاشی با منافذ ریز آبیاری نمود.

قلمه ها برای ریشه دادن نیاز به رطوبت و درجه حرارت یکنواخت دارند. بهترین محل برای کاشت قلمه ظروف و جعبه های مخصوص تکثیر بوده و در بعضی مواقع قسمتی از پیشخوان  را برای این کار در نظر می گیرند.

ظروف و جعبه های قلمه باید مدتی به وسیله پوشش پلاستیکی پوشانده شوند و در مورد ظروف مخصوص عمل تکثیر می توان از درب شیشه ای یا پلاستیکی آنها استفاده نمود.

تکثیر از راه خوابانیدن شاخه

یک روش نسبتاً ساده و کم هزینه است. فقط باید دقت داشت که همه گیاهان با این روش قابل تکثیر نیستند. برخی از درختان و درختچه ها و تعدادی از پیچ های زینتی با این روش تکثیر می شوند. روش کار بدین صورت است که بخش هایی از ساقه ی در حال رشد را درون خاک حفر می کنیم و مقداری خاک بر روی آن می ریزیم. بخش هایی که در زیر خاک هستند ریشه دار می شوند. بعد از ریشه دار شدن آنها را از پایین ترین محلی که برای خاک ریختن انتخاب کرده ایم قطع می کنیم. سپس به عنوان یک گیاه جدید به محل مورد نظر انتقال می دهیم. این روش تکثیر در گیاهانی نظیر یاس امین الدوله، یاس زرد، پیچ اناری و تعداد دیگری از گیاهان قابل استفاده است.